Aranżacja oświetlenia to planowanie i projektowanie oświetlenia, które polega na strategicznym rozmieszczeniu różnych lamp, takich jak żyrandole , kinkiety , lampy podłogowe i nocne w taki sposób, aby stworzyć odpowiedni efekt wizualny i funkcjonalny.
Jak już Witruwiusz twierdził, „dobre dzieło architektoniczne powinno mieć trzy fundamentalne cechy: trwałość (firmitas), użyteczność (utilitas) i piękno (venustas).” Podobnie aranżacja oświetlenia, która jest niczym innym jak tylko podkreśleniem architektury, także powinna zawierać się w tych trzech fundamentalnych zasadach.
Pierwsza cechą jest trwałość (firmitas). Uważa się, że architektura powinna być solidna i trwała, podobnie oświetlenie powinno być zaprojektowane i zbudowane w taki sposób, aby przetrwały przez długie lata. Bez względu na przechodzące mody w wystroju wnętrz, czy zmieniającą się dynamicznie technologię, ważne jest by lampy, żyrandole czy kinkiety były zbudowane z wysokiej jakości i trwałych materiałów, które zapewnią solidną konstrukcję i wytrzymałość. W związku z tym we współczesnym projektowaniu promowane jest ponadczasowe wzornictwo, które za pomocą zmiany koloru abażura, czy wymiany źródła światła będzie zawsze pasowało do wnętrza. Druga kwestia dotycząca trwałości odnosi się do kwestii doboru rodzaju źródła światła. Żyrandole, czy lampy, które mają tradycyjne oprawki jak do żarówek Edisona (e14 czy e 27) są bardziej trwałymi wyrobami, bo w przypadku przepalenia się czy popsucia żarówki, można ją w łatwy sposób wymienić. Do tej czynności nie trzeba zdejmować całej lampy.
Użyteczność (utilitas): Witruwiusz podkreślał znaczenie użyteczności w architekturze. Budynki powinny być projektowane z myślą o wygodzie i potrzebach użytkowników. W swoich pismach podkreślał znaczenie funkcjonalności i praktyczności budynków. Architektura powinna dostarczać odpowiednich przestrzeni dla różnych działań i spełniać wymagania użytkowników. Oświetlenie powinno podążać za potrzebami architektury. Podczas projektowania oświetlenia we wnętrzu warto pamiętać o przeznaczeniu jakie ma spełniać pomieszczenie, do czego będzie ta przestrzeń wykorzystywana (np. salon, sypialnia, kuchnia, łazienka), w jakim celu powstało i ile czasu będziemy tam spędzać (np. relaks, praca, czytanie).Te wszystkie elementy pomogą stworzyć odpowiednią aranżację, która ułatwi bezpieczne poruszanie się i stworzą atmosferę adekwatną do jego przeznaczenia. To wszystko sprawia, że wnętrza charakteryzują się ergonomią w użytkowaniu.
Bardzo ważnym element jest by pamiętając o funkcjach jakie ma spełniać pomieszczenie, stosować podział na oświetlenie ogólne, zadaniowe, akcentowe oraz dekoracyjne. Za oświetlenie ogólne najczęściej odpowiadają żyrandole czy plafony, lampy sufitowe zawieszone nad stołem albo lampy gabinetowe umieszczone na komodach pełnią funkcje oświetlenia zadaniowego. Co ciekawe kinkiety w łazienkach pełnia też funkcję oświetlenia zadaniowego i dlatego powinny w taki sposób świeć, by nie tworzyć zbyt głębokich cieni i kontrastów, a raczej oświetlać równomiernie twarz i lustro. Akcentowanie może być realizowane poprzez zawieszenie kinkietu, którego światło będzie skierowane na obraz. Jeśli nie chcemy stworzyć monotonnego w odbiorze wnętrza, ważne jest by stosować różne typy oświetlenia i do nich odpowiednio różne lampy i żyrandole.
Równie ważny jest dobór odpowiedniej barwy światła. Brawa ciepła jest odpowiedniejsza dla wnętrz mieszkalnych, a barwa neutralna stymuluje nas do skupienia i pracy. Aby użytkowanie pomieszczenia było jeszcze wygodniejsze można zastosować inteligentne rozwiązania sterowania oświetleniem, automatyczne włączanie i wyłącznie lub regulowane natężenie światła czy barwy.
Piękno (venustas): Według Witruwiusza, architektura powinna być piękna i estetyczna. Dobrze zaprojektowane budynki powinny być przyjemne dla oka i wywoływać uczucia estetyczne. W dzisiejszych czasach jest wiele trendów we wnętrzach, które mówią w jakim stylu powinniśmy je projektować np. Loftowy, Skandynawski czy Etno. Piękno danego wnętrza w naszych oczach nie rodzi się tylko z zastosowanego stylu we wnętrzach, ale głównie emocje budowane są w oparciu o odbiór tej przestrzeni. Choćbyśmy nie byli fanami wystroju np. stylu Etno, ale w momencie, gdy sposób oświetlenia przeniesie nas w myślach do wspomnień z egzotycznych wakacji, zapewne takie wnętrze na długo pozostanie w naszych myślach. Tak wiec aranżacja oświetlenia będzie miała kluczowy wpływ na „odczuwanie piękna”.
Witruwiusz wierzył, że piękno jest równie ważne jak trwałość i użyteczność, i że wszystkie trzy cechy powinny współistnieć w harmonii. Do dziś wielu architektów uważa, że te trzy cechy są niezbędne do stworzenia udanego dzieła architektonicznego. Aranżacja oświetlenia powinna być równocześnie solidna, praktyczna i estetyczna, aby spełniać potrzeby użytkowników i dostarczać przyjemności wizualnej i emocji. Najważniejsze jest jednak byśmy w takich wnętrzach dobrze się czuli.
